Gejala sosial merupakan satu masalah yang semakin membimbangkan di Malaysia. Ia merujuk kepada tingkah laku yang menyimpang daripada norma-norma masyarakat dan boleh membawa kesan negatif kepada individu, keluarga, dan masyarakat secara keseluruhannya.
Antara gejala sosial yang sering berlaku di Malaysia termasuklah jenayah, penyalahgunaan dadah, keganasan rumah tangga, dan ponteng sekolah. Dalam artikel ini, kita akan meneliti punca-punca utama yang menyumbang kepada gejala sosial di Malaysia.
Faktor-faktor yang Menyumbang kepada Gejala Sosial
Pengaruh Rakan Sebaya
Pengaruh rakan sebaya memainkan peranan penting dalam menyumbang kepada gejala sosial di Malaysia, terutamanya dalam kalangan remaja dan belia. Pada peringkat usia ini, individu sering mengalami perubahan fizikal, emosi, dan sosial yang pesat, dan hubungan dengan rakan sebaya menjadi semakin penting dalam membentuk identiti dan nilai mereka.
Remaja yang terlibat dengan rakan sebaya yang terlibat dalam aktiviti tidak sihat seperti penyalahgunaan dadah, jenayah, atau ponteng sekolah lebih cenderung untuk mengikuti tingkah laku tersebut. Ini mungkin disebabkan oleh tekanan rakan sebaya, di mana individu berasa perlu untuk menyesuaikan diri dengan tingkah laku kumpulan supaya diterima dan dihargai. Selain itu, remaja yang kurang mendapat perhatian atau sokongan daripada keluarga mungkin mencari rasa kekitaan dan penerimaan dalam kumpulan rakan sebaya yang terlibat dalam aktiviti tidak sihat.
Kajian oleh Universiti Putra Malaysia pada tahun 2019 mendapati bahawa pengaruh rakan sebaya merupakan faktor risiko utama untuk penyalahgunaan dadah dalam kalangan remaja. Seramai 60% daripada responden kajian menyatakan bahawa mereka mula mengambil dadah disebabkan oleh pengaruh rakan sebaya. Ini menunjukkan betapa pentingnya peranan rakan sebaya dalam membentuk tingkah laku remaja, sama ada secara positif atau negatif.
Media Sosial
Perkembangan pesat media sosial juga telah membawa dimensi baru kepada gejala sosial di Malaysia. Platform seperti Facebook, Instagram, dan TikTok membolehkan individu untuk berhubung, berkongsi maklumat, dan mengekspresikan diri dengan cara yang tidak pernah berlaku sebelum ini. Walau bagaimanapun, media sosial juga boleh menjadi platform untuk penyebaran kandungan yang tidak sesuai, buli siber, dan aktiviti jenayah dalam talian.
Buli siber merupakan satu isu yang semakin membimbangkan, terutamanya dalam kalangan remaja dan belia. Menurut kajian oleh CyberSecurity Malaysia pada tahun 2020, seramai 70% daripada pelajar sekolah pernah mengalami buli siber dalam bentuk komen negatif, penyebaran gambar atau video yang memalukan, atau pengucilan dalam talian. Buli siber boleh memberi kesan emosi dan psikologi yang serius kepada mangsa, seperti kemurungan, kebimbangan, dan pemikiran untuk membunuh diri.
Selain itu, media sosial juga boleh digunakan untuk penyebaran maklumat palsu, ujaran kebencian, dan kandungan yang mempromosikan ekstremisme atau radikalisme. Individu yang terdedah kepada kandungan sedemikian secara berterusan mungkin mula mempercayai idea-idea yang berbahaya atau terlibat dalam aktiviti yang memudaratkan masyarakat.
Media sosial dan internet membolehkan penyebaran maklumat dan idea secara meluas dan pantas, termasuk kandungan yang tidak sesuai atau berbahaya. Pendedahan kepada kandungan ganas, pornografi, atau ekstremisme boleh mempengaruhi minda dan tingkah laku individu, terutamanya mereka yang muda dan mudah terpengaruh.
Selain itu, ketagihan kepada media sosial dan permainan video juga boleh menjejaskan perkembangan fizikal, emosi, dan sosial individu. Mereka yang terlalu taksub dengan dunia maya mungkin mengabaikan tanggungjawab dalam kehidupan sebenar, seperti pelajaran atau pekerjaan, dan menjadi kurang mahir dalam berkomunikasi dan berinteraksi dengan orang lain secara bersemuka.
Pada masa yang sama, media sosial juga boleh menjadi alat untuk mempromosikan tingkah laku positif dan menyebarkan kesedaran mengenai isu-isu sosial. Kempen media sosial yang berkesan dapat menggalakkan perbincangan sihat, menyediakan sokongan kepada mereka yang memerlukan, dan menggerakkan tindakan masyarakat untuk menangani gejala sosial.
Kemiskinan dan Ketidaksamarataan Ekonomi
Kemiskinan dan ketidaksamarataan ekonomi merupakan salah satu punca utama gejala sosial di Malaysia. Menurut statistik Jabatan Perangkaan Malaysia, pada tahun 2019, kadar kemiskinan di Malaysia ialah 5.6%. Walaupun angka ini menunjukkan penurunan berbanding tahun-tahun sebelumnya, ia masih merupakan satu isu yang membimbangkan. Kemiskinan boleh menyebabkan tekanan kewangan yang hebat kepada individu dan keluarga, seterusnya mendorong mereka untuk terlibat dalam aktiviti jenayah seperti mencuri atau merompak demi memenuhi keperluan asas.
Selain itu, ketidaksamarataan ekonomi juga boleh menyumbang kepada gejala sosial. Jurang pendapatan yang ketara antara golongan kaya dan miskin boleh menimbulkan rasa tidak puas hati dan kecewa dalam kalangan mereka yang kurang bernasib baik. Perasaan ini boleh mendorong individu untuk terlibat dalam aktiviti jenayah sebagai cara untuk mendapatkan wang dengan cepat atau sebagai tindak balas terhadap ketidakadilan yang dirasakan.
Keluarga dan Persekitaran Sosial
Keluarga dan persekitaran sosial memainkan peranan penting dalam pembentukan personaliti dan tingkah laku individu. Kanak-kanak yang membesar dalam keluarga yang bermasalah atau persekitaran yang tidak sihat lebih cenderung untuk terlibat dalam gejala sosial. Sebagai contoh, kanak-kanak yang terdedah kepada keganasan rumah tangga atau penderaan fizikal dan emosi lebih berisiko untuk menjadi penjenayah atau mangsa jenayah pada masa hadapan.
Menurut Kementerian Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat, sebanyak 5,421 kes keganasan rumah tangga dilaporkan pada tahun 2020. Angka ini menunjukkan peningkatan sebanyak 21% berbanding tahun 2019. Keganasan rumah tangga bukan sahaja memberi kesan fizikal dan emosi kepada mangsa, tetapi juga boleh menjejaskan perkembangan kanak-kanak yang menyaksikan atau mengalami sendiri penderaan tersebut.
Selain itu, kanak-kanak yang membesar dalam persekitaran sosial yang terdedah kepada aktiviti jenayah atau penyalahgunaan dadah juga lebih cenderung untuk terlibat dalam gejala sosial. Mereka mungkin melihat tingkah laku ini sebagai sesuatu yang normal atau diterima dalam masyarakat mereka, dan dengan itu lebih mudah terpengaruh untuk mengikuti jejak langkah tersebut.
Sistem Pendidikan yang Kurang Berkesan
Sistem pendidikan yang kurang berkesan juga boleh menyumbang kepada gejala sosial di Malaysia. Pendidikan memainkan peranan penting dalam membentuk nilai, sikap, dan kemahiran individu. Walau bagaimanapun, sistem pendidikan yang terlalu berorientasikan peperiksaan dan kurang memberi penekanan kepada pembangunan holistik pelajar boleh menyebabkan mereka kurang bersedia untuk menghadapi cabaran hidup sebenar.
Pelajar yang gagal dalam pelajaran atau tidak mempunyai kemahiran yang diperlukan untuk berjaya dalam pasaran kerja mungkin berasa kecewa dan putus asa. Perasaan ini boleh mendorong mereka untuk terlibat dalam aktiviti jenayah atau penyalahgunaan dadah sebagai cara untuk melarikan diri daripada realiti atau mencari jalan pintas untuk mendapatkan wang.
Selain itu, ponteng sekolah juga merupakan satu gejala sosial yang membimbangkan di Malaysia. Menurut statistik Kementerian Pendidikan Malaysia, pada tahun 2019, sebanyak 1.38% atau 67,053 pelajar sekolah menengah terlibat dalam ponteng sekolah. Pelajar yang kerap ponteng sekolah lebih cenderung untuk ketinggalan dalam pelajaran dan terlibat dalam aktiviti tidak sihat seperti melepak atau menagih dadah.
Kelemahan Penguatkuasaan Undang-undang
Kelemahan dalam penguatkuasaan undang-undang juga boleh menyumbang kepada gejala sosial di Malaysia. Undang-undang yang tidak dikuatkuasakan dengan tegas atau konsisten boleh menyebabkan individu berasa bahawa mereka boleh terlepas daripada hukuman sekiranya terlibat dalam aktiviti jenayah. Ini boleh menggalakkan lebih banyak orang untuk mengambil risiko dan terlibat dalam tingkah laku yang menyalahi undang-undang.
Selain itu, rasuah dan salah guna kuasa dalam kalangan pihak berkuasa juga boleh menjejaskan keberkesanan penguatkuasaan undang-undang. Penjenayah yang mempunyai hubungan atau sumber kewangan mungkin dapat menggunakan pengaruh mereka untuk mengelak daripada hukuman atau mendapatkan layanan istimewa. Ini boleh mewujudkan persepsi bahawa sistem keadilan tidak adil dan seterusnya melemahkan keyakinan orang ramai terhadap institusi-institusi negara.
Kurang Kesedaran dan Pendidikan Awam
Kekurangan kesedaran dan pendidikan awam mengenai gejala sosial juga boleh menyumbang kepada masalah ini. Masyarakat yang kurang memahami punca dan kesan gejala sosial mungkin tidak mengambil langkah-langkah yang sewajarnya untuk mencegah atau menangani isu tersebut.
Mereka mungkin menganggap gejala sosial sebagai sesuatu yang normal atau tidak dapat dielakkan, dan dengan itu kurang bermotivasi untuk mengambil tindakan proaktif.
Selain itu, stigma dan diskriminasi terhadap mereka yang terlibat dalam gejala sosial juga boleh menghalang individu daripada mendapatkan bantuan atau sokongan yang diperlukan.
Sebagai contoh, penagih dadah mungkin berasa malu atau takut untuk mendapatkan rawatan kerana bimbang akan dipandang serong oleh masyarakat. Ini boleh menyebabkan mereka terus terjebak dalam kitaran ketagihan dan aktiviti jenayah.
Apa Itu Remaja?
Remaja merujuk kepada peringkat perkembangan manusia yang terletak di antara zaman kanak-kanak dan dewasa. Ia merupakan satu fasa peralihan yang melibatkan perubahan fizikal, kognitif, emosi, dan sosial yang ketara.
Walaupun definisi tepat usia remaja mungkin berbeza mengikut konteks budaya dan sosial, ia sering dianggap bermula sekitar usia 10 hingga 13 tahun dan berakhir pada sekitar usia 18 hingga 21 tahun.
Peringkat Remaja
Ciri-ciri utama peringkat remaja termasuk:
Akil baligh
Akil baligh merupakan satu proses semula jadi yang menandakan permulaan peringkat remaja. Ia melibatkan perubahan fizikal yang ketara disebabkan oleh perubahan hormon dalam badan. Antara perubahan yang berlaku termasuk pertumbuhan pesat dari segi ketinggian dan berat badan, perkembangan ciri-ciri seksual sekunder seperti pertumbuhan bulu pada bahagian tertentu badan dan perubahan suara, serta kematangan organ reproduktif.
Bagi perempuan, akil baligh sering dikaitkan dengan permulaan kitaran haid, manakala bagi lelaki, ia melibatkan penghasilan sperma dan pengalaman mimpi basah yang pertama. Usia permulaan akil baligh mungkin berbeza antara individu, tetapi secara umumnya berlaku antara usia 8 hingga 14 tahun bagi perempuan dan 9 hingga 15 tahun bagi lelaki.
Perubahan fizikal semasa akil baligh juga boleh memberi kesan kepada perkembangan emosi dan sosial remaja. Ketidakselesaan dengan perubahan badan, kebimbangan tentang imej badan, dan tekanan untuk menyesuaikan diri dengan norma gender boleh menyumbang kepada tekanan emosi dalam kalangan remaja.
Perkembangan kognitif
Semasa peringkat remaja, perkembangan otak yang signifikan berlaku, terutamanya dalam kawasan yang terlibat dengan pemikiran abstrak, perancangan, dan kawalan impuls. Remaja mula mengembangkan keupayaan untuk berfikir secara lebih kompleks, mempertimbangkan pelbagai perspektif, dan membuat keputusan berdasarkan penaakulan moral.
Teori perkembangan kognitif oleh Jean Piaget menekankan bahawa remaja beralih daripada pemikiran konkrit kepada pemikiran formal operasi. Ini bermakna mereka dapat berfikir secara lebih abstrak, menilai hipotesis, dan mempertimbangkan kemungkinan masa depan. Walau bagaimanapun, kebolehan ini mungkin tidak berkembang sepenuhnya sehingga akhir usia remaja atau awal usia 20-an.
Perkembangan kognitif juga membolehkan remaja untuk mula mempersoalkan nilai dan kepercayaan yang dipelajari semasa kanak-kanak, serta membentuk pandangan dunia mereka sendiri. Mereka mungkin menjadi lebih skeptikal terhadap autoriti dan lebih cenderung untuk mempersoalkan peraturan atau norma sosial yang dianggap tidak adil atau tidak relevan.
Pembentukan identiti
Pembentukan identiti merupakan satu tugas perkembangan yang penting dalam peringkat remaja. Ia melibatkan proses meneroka dan menjelaskan siapa diri mereka, apa yang penting bagi mereka, dan di mana mereka mahu menuju dalam hidup. Remaja mula membentuk identiti peribadi yang unik, termasuk nilai, kepercayaan, matlamat, dan peranan sosial mereka.
Teori perkembangan psikososial oleh Erik Erikson menekankan bahawa remaja berhadapan dengan konflik identiti lawan kekeliruan peranan. Mereka perlu menyelesaikan persoalan seperti “Siapakah saya?” dan “Apakah tujuan hidup saya?” untuk membangunkan rasa identiti yang kukuh. Proses ini sering melibatkan penerokaan pelbagai pilihan dan peranan, serta eksperimentasi dengan gaya hidup dan nilai yang berbeza.
Pembentukan identiti juga dipengaruhi oleh faktor kontekstual seperti keluarga, rakan sebaya, budaya, dan media. Remaja mungkin bereksperimen dengan identiti alternatif sebelum komited kepada set nilai dan kepercayaan yang lebih stabil. Konflik antara jangkaan sosial dan keinginan peribadi boleh menyebabkan tekanan dan kekeliruan dalam proses pembentukan identiti.
Autonomi yang meningkat
Semasa peringkat remaja, individu sering berusaha untuk mendapatkan lebih banyak kebebasan dan kawalan ke atas kehidupan mereka. Mereka mula membuat keputusan sendiri dan ingin lebih banyak autonomi daripada keluarga dan orang dewasa lain dalam hidup mereka. Ini merupakan sebahagian daripada proses pembentukan identiti dan persediaan untuk peranan dan tanggungjawab dewasa.
Remaja mungkin mula mempersoalkan atau menentang peraturan dan jangkaan yang ditetapkan oleh ibu bapa atau figura lain. Mereka ingin membuat pilihan sendiri tentang rakan sebaya, aktiviti, dan gaya hidup mereka. Ini boleh menyebabkan konflik dengan ibu bapa, terutamanya apabila terdapat perbezaan pendapat tentang had dan jangkaan.
Walau bagaimanapun, autonomi yang meningkat juga merupakan petanda perkembangan yang sihat. Ia membolehkan remaja untuk mempelajari kemahiran membuat keputusan, bertanggungjawab terhadap tindakan mereka, dan menjadi lebih berdikari. Ibu bapa dan penjaga boleh menyokong perkembangan autonomi yang sihat dengan memberikan remaja peluang untuk membuat pilihan, dalam batasan yang sesuai dan selamat.
Kepentingan rakan sebaya
Hubungan dengan rakan sebaya menjadi semakin penting semasa peringkat remaja. Remaja sering menghabiskan lebih banyak masa dengan rakan-rakan berbanding keluarga dan lebih bergantung kepada rakan sebaya untuk sokongan emosi dan sosial. Kumpulan rakan sebaya memainkan peranan penting dalam pembentukan identiti, nilai, dan tingkah laku remaja.
Remaja sering berasa tekanan untuk menyesuaikan diri dengan norma dan jangkaan kumpulan rakan sebaya. Mereka mungkin mengubah tingkah laku, penampilan, atau minat mereka untuk diterima oleh rakan-rakan. Ini boleh membawa kepada tingkah laku positif seperti penglibatan dalam aktiviti kokurikulum atau tingkah laku negatif seperti penggunaan dadah atau vandalisme.
Rakan sebaya juga boleh menjadi sumber pengaruh yang kuat, sama ada secara positif atau negatif. Remaja yang mempunyai rakan-rakan yang terlibat dalam tingkah laku berisiko seperti ponteng sekolah atau penyalahgunaan bahan lebih cenderung untuk mengikuti tingkah laku tersebut. Sebaliknya, rakan sebaya yang mempunyai nilai dan matlamat yang positif boleh menggalakkan perkembangan yang sihat dan pencapaian akademik.
Hubungan rapat dengan rakan sebaya juga membolehkan remaja untuk mempelajari kemahiran sosial yang penting, seperti empati, kerjasama, dan penyelesaian konflik. Walau bagaimanapun, konflik dan penolakan rakan sebaya juga boleh menyebabkan tekanan emosi yang ketara dalam kalangan remaja.
Penerokaan seksualiti
Peringkat remaja sering melibatkan penerokaan dan perkembangan identiti seksual dan orientasi seksual. Perubahan hormon semasa akil baligh menyebabkan peningkatan tarikan seksual dan keinginan. Remaja mula mengalami perasaan romantik dan seksual serta mungkin terlibat dalam tingkah laku seksual atau hubungan romantik.
Penerokaan seksualiti merupakan sebahagian daripada proses pembentukan identiti yang normal untuk remaja. Mereka mungkin mula mempersoalkan dan menjelaskan orientasi seksual mereka, sama ada heteroseksual, homoseksual, biseksual, atau identiti lain. Mereka juga mempelajari tentang peranan jantina dan jangkaan sosial yang berkaitan dengan seksualiti.
Walau bagaimanapun, penerokaan seksualiti juga boleh mendatangkan risiko seperti kehamilan remaja, penyakit jangkitan seksual, dan eksploitasi seksual. Pendidikan seksualiti yang komprehensif adalah penting untuk membantu remaja membuat keputusan yang sihat dan selamat tentang seksualiti mereka.
Norma budaya dan agama juga mempengaruhi sikap dan tingkah laku seksual remaja. Di Malaysia, seks sebelum nikah sering dianggap sebagai taboo dan bertentangan dengan nilai agama dan budaya. Ini boleh menyebabkan stigma dan rasa malu dalam kalangan remaja yang terlibat dalam tingkah laku seksual, serta menghalang mereka daripada mendapatkan maklumat dan perkhidmatan kesihatan seksual yang diperlukan.
Ketidakstabilan emosi
Peringkat remaja sering dikaitkan dengan ketidakstabilan emosi dan perubahan mood yang mendadak. Remaja mungkin mengalami emosi yang intensiti tinggi dan berubah-ubah, daripada gembira kepada sedih atau marah dalam jangka masa yang singkat. Mereka juga mungkin bertindak balas secara berlebihan terhadap situasi yang kecil atau menjadi lebih sensitif terhadap kritikan.
Ketidakstabilan emosi dalam kalangan remaja disebabkan oleh pelbagai faktor, termasuk perubahan hormon, tekanan sosial, dan perkembangan otak yang belum matang sepenuhnya. Korteks prefrontal, yang terlibat dalam kawalan impuls dan pengawalaturan emosi, masih dalam proses perkembangan semasa peringkat remaja. Ini bermakna remaja mungkin menghadapi kesukaran untuk mengawal emosi dan tingkah laku mereka secara berkesan.
Ketidakstabilan emosi juga boleh disebabkan oleh tekanan yang dihadapi oleh remaja, seperti tekanan akademik, konflik keluarga, atau masalah hubungan dengan rakan sebaya. Remaja mungkin kekurangan kemahiran daya tindak yang perlu untuk menangani tekanan ini secara sihat, lalu menyebabkan perubahan mood dan tingkah laku yang tidak stabil.
Walaupun ketidakstabilan emosi merupakan sebahagian daripada perkembangan remaja yang normal, ia juga boleh menjadi petanda masalah kesihatan mental yang lebih serius seperti kemurungan atau kecelaruan kebimbangan. Penting bagi ibu bapa, guru, dan penjaga untuk memantau kesejahteraan emosi remaja dan menyediakan sokongan dan bantuan yang sewajarnya apabila diperlukan.
Ketidakstabilan emosi merupakan ciri yang sering dikaitkan dengan peringkat remaja. Ia mencerminkan interaksi kompleks antara perubahan biologi, perkembangan kognitif, dan tuntutan sosial yang dihadapi oleh remaja. Dengan sokongan dan bimbingan yang betul, kebanyakan remaja dapat mempelajari strategi yang lebih berkesan untuk mengawal emosi dan tingkah laku mereka apabila memasuki alam dewasa.
Peringkat remaja sering dikaitkan dengan cabaran dan konflik, ia juga merupakan masa untuk pertumbuhan peribadi, pembelajaran, dan pembentukan asas untuk kehidupan dewasa. Sokongan daripada keluarga, rakan sebaya, dan masyarakat adalah penting untuk membantu remaja navigasi peralihan ini dengan sihat dan positif.
Di Malaysia, golongan remaja merupakan sebahagian besar daripada populasi. Menurut Jabatan Perangkaan Malaysia, pada tahun 2020, terdapat seramai 8.2 juta remaja berusia 10 hingga 24 tahun, yang mewakili kira-kira 25% daripada jumlah penduduk negara. Memahami dan memenuhi keperluan unik golongan ini adalah penting untuk pembangunan sosial dan ekonomi Malaysia secara keseluruhan.
Apakah Contoh Gejala Sosial di Kalangan Remaja?
Antara contoh gejala sosial yang lazim berlaku dalam kalangan remaja di Malaysia termasuklah penyalahgunaan dadah, jenayah juvana, ponteng sekolah, dan buli. Remaja juga terdedah kepada isu-isu seperti kehamilan luar nikah, pelacuran, dan eksploitasi seksual.
Selain itu, masalah kesihatan mental seperti kemurungan, kecelaruan pemakanan, dan kecenderungan membunuh diri semakin berleluasa dalam kalangan remaja. Lain-lain gejala sosial yang sering dikaitkan dengan golongan muda termasuk ketagihan internet dan permainan video, penyalahgunaan alkohol dan tembakau, serta penglibatan dalam aktiviti gengsterisme dan vandalisme.
Gejala-gejala sosial ini boleh membawa kesan negatif kepada kesihatan fizikal, mental, dan emosi remaja, serta menjejaskan perkembangan dan masa depan mereka. Pencegahan dan intervensi awal adalah penting untuk menangani gejala sosial ini dan membantu remaja navigasi peringkat perkembangan ini dengan sihat.